Veille 2.1

De Europese Commissie heeft het Belgisch klimaatplan voor 2030 nu ook officieel gewikt en gewogen - en grotendeels te licht bevonden. Europa ziet enkele goede zaken, maar vooral toch veel werkpunten. Op het vlak van het aandeel hernieuwbare energie in de energiemix bijvoorbeeld: "België blijft er duidelijk onder de doelstelling". Tegen juni moet er een nieuw en beter plan op tafel liggen, maar of dat gaat lukken, blijft onduidelijk.

Vorig jaar kwam er wereldwijd de helft meer hernieuwbare energie bij, vergeleken met 2022. Ook de volgende vijf jaar zullen we een recordgroei optekenen. Dat biedt hoop om de klimaatdoelen alsnog te halen, zegt het Internationaal Energieagentschap.

Hét groene gidsland? Kenia, jawel. Want dat land is, met de hulp van stoom en warm water goed op weg om tegen 2030 alle energie uit hernieuwbare bronnen op te wekken.

Colombia staat voor een totale energietransitie. Het Zuid-Amerikaanse land trekt resoluut de kaart van hernieuwbare energiebronnen. Op het winderige schiereiland La Guajira, woonplaats van de Wayuu-gemeenschap, gaat dat niet zonder slag of stoot.

De ‘waterstofeconomie’ is oude wijn in nieuwe zakken. Het is de droom van een schijnbaar onuitputtelijke en goedkope energiebron, die ons leven aangenaam en onze economie competitief maakt. Net als vroeger steenkool, en daarna ook olie, gas en kernenergie. Elke energiebron kwam echter met een prijskaartje: vervuiling, afval en een ontregeld klimaat. Hernieuwbare energie vergt een lastige aanpassing van brandstoffen naar elektriciteit, en dus kwam waterstof als geroepen. Want waterstof brandt zonder CO2-uitstoot en lijkt het onmogelijke mogelijk te maken: een energietransitie zonder grote aanpassingen. Met waterstof blijft alles bij het oude: in plaats van aardgas verwarmen we in de toekomst met waterstof, in plaats van benzine of diesel tanken we waterstof en ook industrie en gascentrales draaien binnenkort op waterstof. Dit maakt niet alleen onze energie proper, maar geeft zelfs de huidige energie-infrastructuur een tweede leven…

Terwijl we in het Noorden van de wereld overstappen op hernieuwbare energie, stijgt de vraag naar materialen die nodig zijn voor de groene technologie. Maar onze honger naar grondstoffen veroorzaakt enorme sociale en milieuproblemen in het Zuiden, schrijft Babs Verhoeve van Stop Ecocide Nederland.

In de aanloop naar de VN-klimaatconferentie hoopt een team van onderzoekers de wereldleiders te inspireren tot ambitieuzere klimaatbeslissingen. In een nieuw rapport analyseren ze de vooruitgang die de wereld maakt met 42 klimaatmaatregelen. Alleen de uitrol van hernieuwbare energie en elektrische wagens zit op schema om de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs te halen.

De wereldwijde werkgelegenheid in de hernieuwbare energiesector bereikt een recordpiek van 13,7 miljoen voltijdse banen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Internationaal Agentschap voor Hernieuwbare Energie (Irena) en de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO).

De hoop om de ergste gevolgen van de klimaatverandering te vermijden blijft leven, met dank aan het fenomenale succes van hernieuwbare energie. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Internationaal Energieagentschap (IEA).

De wereld moet een flinke inhaalbeweging maken als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen, blijkt uit cijfers van consultancybedrijf PwC. Vanaf nu moet de uitstoot elk jaar 17,2 procent dalen - of zeven keer sneller dan het huidige tempo.

De Noordzeenatuur heeft het moeilijk. Dat is geen nieuws, net zo min als het feit dat we kunnen helpen en dat dit zal lonen op de lange termijn. Immers, door de Noordzeenatuur te beschermen worden ook de effecten van de klimaatverandering verzacht. Op zee kan de gouden tandem van robuuste natuur én technologie ons verzekeren van hernieuwbare energie, kustbescherming en rijke biodiversiteit. We weten hoe en veel sectoren zijn voor. Waarom het dan niet gewoon doen? Het is tijd voor 5 minuten politiek leiderschap in plaats van verkiezingskoorts. 4Sea roept de Belgische beleidsmakers op om een ambitieuze Europese natuurherstelwet te steunen.

De Europese Unie laat toe dat lidstaten hun doelstellingen voor hernieuwbare energie op verschillende manieren halen. België blijft dat doen door in te zetten op biobrandstoffen die gegenereerd worden uit voedingsgewassen, zegt Oxfam in een nieuw rapport. Volgens dat onderzoek importeert België ook steeds meer bio-ethanol uit suikerriet voor gemotoriseerd transport. Terwijl …

De energietransitie zit allesbehalve op schema. Volgens deskundigen moet er jaarlijks zo’n 1000 miljard euro aan fossiele investeringen herleid worden naar hernieuwbare projecten om bij te benen. Dat is jaarlijks drie keer meer dan nu.

De grootste banken ter wereld hinken achterop in de energietransitie. Van hun totale financiering in energie gaat amper 7 procent naar hernieuwbare energie, blijkt uit nieuw onderzoek in opdracht van een aantal ngo’s.

In de volgende vijf jaren wordt evenveel geïnvesteerd in hernieuwbare energie als in de voorbije twintig jaar. Het Internationaal Energieagentschap noemt de wereldwijde energiecrisis hét kantelpunt in de transitie.

Het was groot nieuws op 11 oktober, toen in de pers het bericht werd verspreid dat een studie van een gerenommeerd studiebureau aanbeveelt kleine kerncentrales te bouwen. Het heet dan dat de investeringskost voor de nodige energieomslag kleiner zou zijn met kleine kerncentrales dan zonder. Maar het uitgangspunt van vergelijking trekt de reële situatie scheef. Erger nog, ze draait de werkelijkheid om: energiebesparingen, energieopslag, hernieuwbare en klimaatpositieve energie komen er beter uit als alle kosten en risico’s van de kleine kernreactoren in rekening worden gebracht.

Op vrijdag 23 september wordt Doel 3 als eerste van zeven Belgische kernreactoren onvermijdelijk en definitief stilgelegd. Greenpeace, Bond Beter Leefmilieu en Canopea grijpen dit moment aan om te pleiten voor meer sereniteit in het energiedebat en roepen alle overheden op om eindelijk meer vaart te maken met energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en flexibiliteit in het energiesysteem.

De transitie naar hernieuwbare energie kan de wereldeconomie minstens 12.000 miljard dollar besparen tegen 2050, blijkt uit een studie van de Universiteit van Oxford. En dan zijn de voordelen voor het klimaat nog niet eens meegerekend.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, stelt voor om een plafond in te voeren voor de inkomsten van bedrijven die elektriciteit produceren met lage kosten en een solidariteitsbijdrage van bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken. De inkomsten uit deze onverwachte winsten zullen naar mensen en bedrijven gaan om hen te helpen met de recente stijging van de energieprijzen en om te investeren in hernieuwbare energiebronnen van eigen bodem. Oxfam EU wil een belasting op de overwinsten van alle bedrijven die van de crisis profiteren.

Chili heeft een enorm groeipotentieel qua wind- en zonne-energie, en grote bedrijven zetten daar graag op in. Toch is er nog geen sprake van een echte energieshift in het Zuid-Amerikaanse land. Nieuwe wetgeving moet soelaas brengen.

Elektriciteitsproductie vandaag neemt maar weinig landoppervlakte in beslag. Dat dreigt dramatisch om te slaan door de shift naar een koolstofarme energieproductie. Hernieuwbare energiebronnen vragen immers wel behoorlijk wat land.

Zuid-Arika kampt al jaren met stroomtekorten en stroomuitval. De oplossing ligt in wind- en zonne-energie, schrijft Hartmut Winkler, hoogleraar Fysica aan de Universiteit van Johannesburg.

Finse ingenieurs hebben een nieuw type batterij ontwikkeld dat het potentieel van zand benut om energie op te slaan.

De Oekraïnecrisis en de alarmberichten over de klimaatverandering drukken ons met de neus op de feiten: ook de Vlaamse industrie moet zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen afbouwen en overschakelen op hernieuwbare energie, vindt Jeroen Fonteyn van Bond Beter Leefmilieu.

China heeft een nieuw vijfjarenplan bekendgemaakt voor de hernieuwbare energiesector. Tegen 2025 moet 33 procent van de elektriciteit van het land opgewekt worden uit hernieuwbare bron.

Van gewichten laten vallen in oude mijnschachten tot perslucht pompen in grotten … Nu Europa probeert af te raken van Russische olie en gas, ontwikkelen bedrijven in sneltempo innovatieve oplossingen om hernieuwbare energie op te slaan.

Geen enkel land haalt de luchtkwaliteitsnormen van de Wereldgezondheidsorganisatie, en slechts in 3 procent van de steden blijft de luchtvervuiling binnen de perken. Dat is de conclusie van het jaarlijkse World Air Report van het IQAIr.

De regering heeft beslist om de twee minst oude kernreactoren langer open te houden. De oorlog in Oekraïne en de afhankelijkheid van Russisch gas worden daarbij als alibi gebruikt. Tegelijk worden twee gascentrales gepland en is er 1,2 miljard voorzien voor hernieuwbare energie. Deze cocktail van tegenstrijdige elementen is geen veilige garantie voor een duurzame energietoekomst.

In het meest recente IPCC-rapport wordt terecht de nadruk gelegd op de dringende noodzaak van een koolstofarme economie om de toenemende klimaatontheemding te voorkomen. ‘Maar we mogen het daar niet bij laten’, schrijven de voorzitters van drie klimaat- en vluchtelingenorganisaties. ‘Het geld dat wordt gespendeerd aan dystopische militaire en bewakingsinfrastructuur moet in plaats daarvan gaan naar de ondersteuning van mensen die moeten verhuizen.’

Nieuwe EU-regels voor investeringen in hernieuwbare energie spelen ook in de kaart van zogenaamde “blauwe waterstof”, waarschuwen experten. Ze wordt geproduceerd op basis van aardgas en kan mogelijk meer vervuilend zijn dan de fossiele brandstoffen die ze moet vervangen.

De Indiase regering heeft grote haast om hernieuwbare energieprojecten uit te rollen, maar stuit op confrontaties met milieuactivisten en lokale bevolking. Zij vinden dat de energietransitie niet ten koste mag gaan van de biodiversiteit, bossen en lokale gemeenschappen.

De energieprijzen gaan door het dak en na de federale moet ook de Vlaamse regering aan de bak om de energiefactuur voor gezinnen en bedrijven behapbaar te houden. Maar in deze bittere noodzaak ligt ook een uitgelezen kans om van de huidige energiefactuur eindelijk een hefboom te maken voor hernieuwbare energie.

Energieprijzen swingen de pan uit, terwijl het aandeel van goedkope hernieuwbare energie steeds groter wordt. Ons energiesysteem is niet afgestemd op de energiebron van de toekomst, zegt energie-expert Michael Grubb van de University College of Londen (UCL).

Het uur van de waarheid breekt aan voor de kernuitstap in België. Dat mag niet ten koste gaan van de werknemers van Doel en Tihange. Investeringen in hernieuwbare en klimaatpositieve energie op de twee sites moeten hen een lange tweede adem geven.

De groei van hernieuwbare stroom zal dit jaar alle records breken, zegt het Internationale Energieagentschap (IEA). Een nieuw rapport verwacht voor de komende jaren steeds snellere groei.

De voorbije zomer was een wake-up call voor het klimaat: overstromingen en bosbranden over de hele wereld, ook in Europa en België. Het laatste rapport van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) bevestigt met nog meer klaarheid de omvang en de urgentie van het klimaatprobleem. Intussen maakt de wereld zich op voor COP26, de jaarlijkse klimaatonderhandeling, die dit jaar in Glasgow plaatsvindt.